Rekordowy polski złoty. Ostatnio był tak mocny w 2008 roku
Rekordowy polski złoty. Ostatnio był tak mocny w 2008 roku
Realny efektywny kurs walutowy (REER) polskiego złotego osiągnął poziomy, które budzą mieszane odczucia. Po raz pierwszy od 2008 roku polska waluta jest tak silna w ujęciu realnym, co skłania do porównania obecnej sytuacji z wydarzeniami sprzed 16 lat. W tamtym okresie podobny poziom REER zakończył się osłabieniem polskiej waluty w wyniku globalnego kryzysu finansowego. Czy tym razem możemy spodziewać się innego scenariusza?
Dlaczego REER dla Polski jest tak wysoki?
REER uwzględnia nie tylko nominalne kursy walutowe, ale także różnice w inflacji między Polską a jej głównymi partnerami handlowymi, w tym strefą euro. W latach 2011–2019 różnica inflacyjna między Polską a eurolandem była niewielka, co sprawiało, że REER podążał za nominalnym kursem walutowym. Jednak w ostatnich latach inflacja w Polsce znacznie przyspieszyła, osiągając średnio 7,3% w ostatnich pięciu latach, co przewyższało wzrost cen w strefie euro.
Chociaż nominalny kurs EUR/PLN pozostaje w granicach 4,24–4,40, realna wartość polskiej waluty wzrosła ze względu na wyższą inflację. Według danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych obecny poziom REER jest nie tylko najwyższy od 2008 roku, ale także wykracza ponad dwukrotnie poza standardowe odchylenie od średniej z lat 2000–2024.
Czy obecna sytuacja jest podobna do roku 2008?
Porównanie z 2008 rokiem wydaje się naturalne, jednak występują istotne różnice:
- Kontekst globalny:
- W 2008 roku siła polskiego złotego była wspierana przez słaby dolar i rekordowo mocne euro. Obecnie dolar jest bardzo mocny, a euro pozostaje stabilne.
- Polityka monetarna:
- W latach poprzedzających 2008 rok inflacja w Polsce była znacznie niższa. Obecnie wysoka inflacja jest jednym z głównych czynników kształtujących REER.
- W 2024 roku rynki oczekiwały poluzowania polityki monetarnej w USA, co mogłoby wpłynąć na siłę polskiej waluty. Jednak redukcje stóp procentowych przez Fed pozostają ograniczone, a globalne stopy procentowe wciąż utrzymują się na wysokim poziomie.
- Sytuacja rynkowa:
- W 2008 roku Polska korzystała z boomu inwestycyjnego, a polskie aktywa cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Obecnie polskie aktywa są w słabej pozycji, a rynki wschodzące generalnie pozostają w odwrocie.
Co może się wydarzyć dalej?
Mimo historycznych analogii trudno przewidzieć, co czeka polskiego złotego. Możliwe scenariusze obejmują:
- Powrót do wieloletniej normy:
- Historia sugeruje, że tak wysokie poziomy REER są trudne do utrzymania. W miarę wyrównywania się różnic inflacyjnych i zmian w polityce monetarnej REER może spadać.
- Utrzymanie się mocnego złotego:
- Aby to osiągnąć, Polska musiałaby przyciągnąć inwestycje zagraniczne i utrzymać konkurencyjność eksportu mimo silnej waluty. Wymaga to jednak stabilności makroekonomicznej i reform strukturalnych.
- Dynamiczna korekta:
- Nagłe globalne wydarzenia, takie jak recesja w USA, kryzysy finansowe lub zmiany w polityce monetarnej, mogą doprowadzić do szybkiego osłabienia złotego.
Podsumowanie
Obecna siła polskiego złotego w ujęciu realnym to efekt specyficznych czynników ekonomicznych, które mogą nie być trwałe. Chociaż nominalne kursy walutowe są stabilne, wysoki poziom REER może stanowić wyzwanie dla polskiej gospodarki, szczególnie w kontekście konkurencyjności eksportu. Historia pokazuje, że proces powrotu do wieloletniej normy może być dynamiczny, a decydenci powinni zachować ostrożność, aby uniknąć negatywnych konsekwencji.