Rekordowy 2024 rok w polskiej transplantologii: Ponad 2000 przeszczepów

Polska transplantologia osiągnęła w 2024 roku rekordowe wyniki, co stanowi istotny krok naprzód w rozwoju tej dziedziny medycyny. Według danych Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant”, liczba przeszczepionych narządów w minionym roku przekroczyła po raz pierwszy granicę 2000. Przeszczepiono łącznie 2197 narządów, które otrzymało 2151 pacjentów. Ten historyczny wynik wskazuje na możliwy przełom w polskiej transplantologii, zarówno pod względem liczby zabiegów, jak i organizacji systemu.

Rekordowy wzrost liczby przeszczepów

W 2024 roku liczba przeszczepionych narządów wzrosła o niemal 400 w porównaniu z 2023 rokiem, kiedy to przeszczepiono 1805 narządów. Najczęściej przeszczepianymi narządami pozostają nerki – w ubiegłym roku przeszczepiono ich 1132. Inne przeszczepiane narządy to wątroby (615), serca (201) oraz płuca (147). Szczególnie dynamiczny wzrost obserwuje się w liczbie przeszczepów płuc, które w 2007 roku przeprowadzano zaledwie siedem razy, podczas gdy w 2024 roku liczba ta wyniosła już 147.

Lepsza organizacja kluczem do sukcesu

Tak znaczący wzrost liczby przeszczepów stał się możliwy dzięki poprawie organizacji systemu transplantacji. W 2024 roku zgłoszono 917 potencjalnych dawców, z czego narządy pobrano od 710 z nich. To znaczny postęp w porównaniu z 2023 rokiem, kiedy zgłoszono 764 potencjalnych dawców, a narządy pobrano od 573.

Sukcesy te są wynikiem wprowadzenia stanowisk koordynatorów wojewódzkich ds. transplantacji, którzy zajmują się zarówno logistyką procesu przeszczepów, jak i rozmowami z rodzinami potencjalnych dawców. Wzrost liczby zgłaszanych dawców można przypisać skutecznej edukacji oraz współpracy między szpitalami.

Przeszczepy od żywych dawców – wciąż niski poziom

Pomimo sukcesów w obszarze przeszczepów od zmarłych dawców, liczba transplantacji od żywych dawców pozostaje na niskim poziomie. W 2024 roku przeszczepiono 82 nerki oraz 24 fragmenty wątroby pozyskane od żywych dawców. Wynik ten jest nieznacznie wyższy od 2023 roku (odpowiednio 78 i 27), jednak wciąż stanowi jedynie około 5% wszystkich przeszczepów.

Przeszczepy od żywych dawców są zazwyczaj wykonywane w ramach rodzinnych transplantacji. Sporadycznie przeprowadza się też przeszczepy krzyżowe lub łańcuchowe. Choć narządy od żywych dawców działają dłużej (np. nerki są sprawne nawet przez 15 lat w porównaniu do 10 lat w przypadku przeszczepów od zmarłych), ich liczba pozostaje niewielka.

Wyjątkowe osiągnięcia i nowe technologie

W ostatnich latach Polska odnotowała postępy w dziedzinie przeszczepów krzyżowych i łańcuchowych. Przykładem jest pierwszy w Polsce przeszczep krzyżowy nerek wykonany w 2015 roku, w ramach którego dwie pary wymieniły się nerkami. W tym samym roku przeprowadzono także przeszczep łańcuchowy z udziałem trzech par. Takie innowacyjne podejścia mogą stanowić przyszłość transplantologii w Polsce.