Negatywny wpływ pracy zdalnej na zdrowie

Praca zdalna i hybrydowa, które zyskały na popularności w wyniku pandemii Covid-19, mogą negatywnie wpływać na zdrowie pracowników, szczególnie w zakresie snu i rytmu dobowego. Badania przeprowadzone przez Zakład Środowiskowych i Zawodowych Zagrożeń Zdrowia z Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi, objęły grupę ponad 1000 osób, w tym pracowników i studentów trzech łódzkich uczelni. Badani zostali podzieleni na trzy grupy: pracujących i uczących się wyłącznie zdalnie, częściowo zdalnie (czyli hybrydowo) oraz stacjonarnie.

Badanie miało na celu przeanalizowanie ergonomii stanowisk pracy uczestników oraz porównanie ich do warunków sprzed pandemii. Naukowcy zadali pytania dotyczące dolegliwości zdrowotnych, poziomu aktywności fizycznej, ekspozycji na światło niebieskie oraz nawyków przed snem. Wyniki badań wskazały, że praca zdalna i hybrydowa częściej niż stacjonarna prowadzi do zaburzeń snu, takich jak trudności z zasypianiem, wybudzanie się w nocy i przedwczesne budzenie się.

Zmiana wzorców snu

Jednym z kluczowych odkryć była zmiana wzorców snu, w szczególności w kierunku późniejszego kładzenia się spać. Praca zdalna i hybrydowa często wiążą się z wydłużonym czasem spędzonym przed ekranem, zarówno z powodu obowiązków zawodowych, jak i pozazawodowych. Ekspozycja na światło niebieskie emitowane przez ekrany komputerów i telefonów komórkowych przed snem może zaburzać wydzielanie melatoniny, co utrudnia zasypianie.

Konsekwencje pracy hybrydowej

Praca hybrydowa, łącząca elementy pracy zdalnej i stacjonarnej, okazała się najbardziej problematyczna w kontekście snu. Regularność jest kluczowa dla zdrowego snu, a brak stałego harmonogramu pracy w modelu hybrydowym może zakłócać naturalny rytm dobowy organizmu. Dr Magdalena Janc z Instytutu Medycyny Pracy porównała to do efektu "jet lag" w weekendy, kiedy późniejsze chodzenie spać utrudnia powrót do regularnego rytmu w poniedziałki. Osoby pracujące hybrydowo często doświadczają największych trudności ze spaniem, ponieważ ich organizm nie ma czasu na adaptację do stabilnego trybu życia.

Problemy mięśniowo-szkieletowe i wzrokowe

Badanie wykazało również, że praca zdalna zwiększa ryzyko problemów mięśniowo-szkieletowych oraz dolegliwości ze strony narządu wzroku. Wynika to głównie z niewłaściwej organizacji stanowisk pracy w domu, które często nie spełniają zasad ergonomii, oraz z wydłużonego czasu spędzanego przed komputerem. Pracownicy zdalni mają także tendencję do robienia mniejszej liczby przerw na ruch, co może prowadzić do dolegliwości fizycznych. Dr Janc zauważyła, że w okresie pandemii czas korzystania z komputera znacząco się wydłużył, zarówno wśród pracowników, jak i studentów, co miało negatywne konsekwencje zdrowotne.

Wnioski i rekomendacje

Badania łódzkich naukowców pokazują, że w obliczu rosnącej popularności niestacjonarnych modeli pracy, ważne jest zwiększenie świadomości na temat potencjalnych konsekwencji dla snu i ogólnego stanu zdrowia. Dr Janc podkreśla, że kluczowe znaczenie ma edukacja pracowników, pracodawców oraz osób zajmujących się zdrowiem publicznym na temat właściwego przygotowania biura domowego, zarządzania czasem pracy i świadomego korzystania z technologii.

Edukacja w zakresie ergonomii stanowiska pracy, regularne przerwy na ruch oraz unikanie ekspozycji na światło niebieskie przed snem mogą pomóc zminimalizować negatywne skutki pracy zdalnej i hybrydowej. W kontekście organizacji pracy, istotne jest również ustalenie stałego harmonogramu, który pomoże w utrzymaniu regularnego rytmu dobowego i poprawi jakość snu.

Podsumowując, choć praca zdalna i hybrydowa oferują elastyczność i komfort, wiążą się także z wyzwaniami zdrowotnymi, które wymagają świadomego podejścia i odpowiednich działań prewencyjnych.