Kobiety w biznesie: bardziej uczciwe, komunikatywne i terminowe, ale rzadziej na stanowiskach kierowniczych

Z badania IMAS International, zrealizowanego na zlecenie programu Rzetelna Firma, wynika, że kobiety w biznesie są postrzegane jako bardziej uczciwe, terminowe i komunikatywne niż mężczyźni. Mężczyzn natomiast doceniono za większą innowacyjność. Wyniki badania, przeprowadzonego wśród przedsiębiorców z sektora MŚP, wskazują również na duże różnice w reprezentacji płci na stanowiskach kierowniczych, co wciąż pozostaje wyzwaniem w polskim biznesie.

Kobiety lepiej oceniane w czterech z siedmiu kategorii

Badanie skupiło się na siedmiu aspektach oceny cech liderów: uczciwości, terminowości, komunikatywności, odpowiedzialności społecznej, innowacyjności, zaufaniu i rzetelności. Kobiety wypadły lepiej aż w czterech kategoriach, podczas gdy mężczyźni dominowali tylko w jednej.

Respondenci wskazali, że kobiety są bardziej uczciwe (81,3% wobec 78,6% dla mężczyzn), lepiej dotrzymują terminów (80,8%; przewaga 4,2 pp.) i są bardziej komunikatywne (79,3% wobec 77,3%). Największą różnicę zaobserwowano w postrzeganiu odpowiedzialności społecznej – kobiety oceniono o 8,7 punktu procentowego wyżej niż mężczyzn (71,7% wobec 63%).

Z kolei mężczyzn oceniono jako bardziej innowacyjnych (75,8% wobec 71,1%). W przypadku rzetelności i zaufania obie płcie oceniono na podobnym poziomie.

Kontekst kulturowy i stereotypy płciowe

Autorzy badania zwracają uwagę na wpływ kulturowych stereotypów na wyniki. „Różnice w ocenach w takich obszarach jak odpowiedzialność społeczna czy terminowość mogą wynikać z oczekiwań społecznych wobec kobiet, które tradycyjnie postrzegane są jako bardziej skrupulatne i odpowiedzialne” – zauważają badacze. Wyższa innowacyjność mężczyzn może być z kolei efektem ich dominacji w branżach technologicznych i związanych z nowoczesnymi rozwiązaniami.

Reprezentacja kobiet w zarządzaniu firmami

Mimo pozytywnych ocen cech kobiet, ich udział na stanowiskach kierowniczych w Polsce wciąż jest ograniczony. Prawie połowa (44,7%) badanych przedsiębiorstw zarządzana jest przez mężczyzn, podczas gdy kobiety kierują tylko 12% firm. Pozostałe 43,5% firm jest zarządzanych wspólnie przez przedstawicieli obu płci.

Podział ten jest szczególnie widoczny w zależności od wielkości firmy. Kobiety najczęściej prowadzą mikrofirmy (16%), natomiast w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw ich udział spada do odpowiednio 10% i 8%. Dla porównania, mężczyźni zarządzają 40% mikrofirm, 44% małych firm i aż 53% średnich przedsiębiorstw.

Globalny kontekst i dyrektywa parytetowa

Z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Biznes na wysokich obcasach” wynika, że średnio tylko 20% członków zarządów firm na świecie to kobiety. W Unii Europejskiej wskaźnik ten wynosi 34%, a w Polsce – 25%. Sytuacja wygląda lepiej w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG), z których 34% należy do kobiet.

W listopadzie 2022 roku Parlament Europejski uchwalił dyrektywę parytetową, zobowiązującą spółki giełdowe do zapewnienia co najmniej 40% przedstawicieli każdej płci w zarządach lub 30% w radach nadzorczych i zarządach łącznie. Przepisy te nie obejmują jednak sektora MŚP, w którym kobiety wciąż mają ograniczony dostęp do kluczowych stanowisk.

Potrzeba działań wspierających różnorodność

Autorzy badania podkreślają, że zwiększenie udziału kobiet w zarządach firm, zwłaszcza w sektorze MŚP, mogłoby przyczynić się do stworzenia bardziej konkurencyjnego i różnorodnego środowiska biznesowego. „Zasady wspierania różnorodności wciąż są rzadziej wdrażane w MŚP, co ogranicza ich zdolność do pełnego wykorzystania potencjału rynkowego” – zauważają.

Badanie „Kobiety w biznesie” przeprowadzono w październiku 2024 roku metodą CAWI na grupie 407 przedsiębiorstw z sektora MŚP. Ankiety wypełniły osoby decyzyjne – kierownicy, członkowie zarządów i właściciele firm. Inicjatorem badania był program Rzetelna Firma, który zrzesza ponad 40 tys. przedsiębiorstw z różnych branż.