AI w Off Radio Kraków: Nowa era dla mediów czy cios dla tradycyjnego dziennikarstwa?

W ostatnich dniach w świecie mediów zawrzało. Off Radio Kraków ogłosiło, że od wtorku program stacji będzie niemal w całości tworzony przez narzędzia sztucznej inteligencji (AI). Decyzja ta wywołała ogromne poruszenie, szczególnie wśród dotychczasowych współpracowników rozgłośni, którzy stracili swoje miejsca pracy. Zamiast ludzi, program poprowadzą trzy postaci stworzone przez AI. Co to oznacza dla przyszłości mediów i dziennikarstwa?

Zwolnienia i fala krytyki

Zmiany w Off Radio Kraków zostały wprowadzone z dnia na dzień. W nowym formacie stacji, która nadaje w internecie i technologii DAB+, to właśnie sztuczna inteligencja ma kreować treści skierowane do młodszej grupy odbiorców w wieku 18-26 lat. W wyniku tych zmian, kilkunastu dziennikarzy, muzyków i twórców kultury związanych z radiem straciło pracę. W liście otwartym, który pojawił się we wtorek, zwolnieni dziennikarze zwrócili uwagę na fakt, że wielu z nich współtworzyło Off Radio Kraków przez prawie dekadę.

Mateusz Demski, jeden z dziennikarzy, którzy dotychczas prowadzili audycje, ostro skrytykował decyzję zarządu, zwracając uwagę, że media publiczne, takie jak Radio Kraków, powinny wyznaczać standardy w zakresie rzetelności i autentyczności. Zaznaczył, że eksperyment z AI uderza nie tylko w dziennikarzy, ale w całą branżę, tworząc niebezpieczny precedens, w którym doświadczeni ludzie są zastępowani przez maszyny.

Zarząd broni decyzji

Zarząd Radia Kraków, reprezentowany przez Marcina Pulita, tłumaczy, że nikt nie został zwolniony bezpośrednio z powodu wprowadzenia AI. Według Pulita, formuła audycji tworzonych przez zewnętrznych współpracowników nie przynosiła wystarczających rezultatów i pokrywała się tematycznie z innymi programami. Zamiast tego, część audycji przeniesiono na główną antenę Radia Kraków oraz do Radia Kraków Kultura. Pulit zapewnił również, że dwie osoby zatrudnione na etatach nadal pracują w stacji.

Reakcje władz: AI musi działać na korzyść ludzi

W sprawie głos zabrał także wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, który przyznał, że choć jest zwolennikiem rozwoju AI, to pewne granice są coraz bardziej przekraczane. Zdaniem Gawkowskiego, AI nie może prowadzić do społecznych wykluczeń, a jej symbioza z człowiekiem powinna być odpowiednio regulowana. W tym kontekście wspomniał o przygotowywanym AI Act, który ma pomóc w uregulowaniu takich sytuacji, jak ta w Off Radio Kraków.

Podobne zdanie wyraził wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski, podkreślając, że sztuczna inteligencja zmienia reguły gry, ale zasady takie jak wiarygodność informacji czy zdrowe relacje społeczne powinny pozostać nienaruszone. Standerski zaznaczył również, że niezależnie od tego, co wydarzyło się w Radiu Kraków, podobne zmiany technologiczne będą miały wpływ na inne branże w przyszłości.

Eksperci: AI powinna wspierać, a nie zastępować dziennikarzy

W kwestii wykorzystania sztucznej inteligencji w mediach wypowiedziała się także prof. Dominika Kaczorowska-Spychalska, ekspertka z zakresu AI. Zwróciła uwagę, że choć tego typu rozwiązania technologiczne były wcześniej wdrażane w innych krajach, to przypadek Off Radio Kraków stanowi zaskoczenie. W opinii ekspertki, to nie sztuczna inteligencja jest odpowiedzialna za zwolnienia dziennikarzy, lecz decyzje strategiczne podjęte przez ludzi.

Zdaniem prof. Kaczorowskiej-Spychalskiej, AI oferuje szereg korzyści, takich jak redukcja kosztów czy zwiększenie efektywności. Jednak podkreśliła, że AI powinna wspierać dziennikarzy, a nie ich zastępować. Idealnym modelem jest tzw. Augmented Intelligence, czyli połączenie inteligencji ludzkiej z technologią, co pozwalałoby na wzajemne uzupełnianie się człowieka i AI.

Co dalej z AI w mediach?

Sytuacja w Off Radio Kraków stawia przed nami ważne pytania o przyszłość mediów i rynku pracy. Z jednej strony sztuczna inteligencja otwiera przed nami nowe możliwości i przyczynia się do postępu technologicznego, z drugiej strony – rodzi obawy o dehumanizację mediów oraz wykluczanie ludzi z procesów twórczych. Regulacje związane z AI będą kluczowe w zapewnieniu, by technologia ta działała na korzyść ludzi, a nie przeciwko nim.

Sprawa ta może być jedynie początkiem szerszej dyskusji na temat roli sztucznej inteligencji w sektorze kreatywnym oraz tego, jak technologia wpłynie na przyszłość zawodów, które przez lata były domeną ludzkiej pracy. Ważne jest, aby odpowiedzieć na te wyzwania w sposób zrównoważony, tworząc regulacje, które będą chronić unikalną wartość ludzkiego zaangażowania w mediach, a jednocześnie pozwolą na wykorzystanie nowoczesnych technologii z korzyścią dla społeczeństwa.